Publicatiedatum: 2 oktober 2014
Reporter: Albert Hendriks – Friesland Holland Nieuwsdienst – www.friesnieuws.nl

Gekoppelde tuinenroutes in heel Friesland

Nu de tuin aanpakken voor Florissant Friesland!

WOLVEGA (NL) – Parken en tuinen, groot en klein, dragen bij aan de kwaliteit van ons leefmilieu. Mensen voelen zich prettiger, komen tot rust in een groene en fleurige omgeving. Gaasterland, Nationale Parken als Lauwersmeer, het Drents-Friese Wold en Weerribben-Wieden-Rottige Meente en de vele boerderijtuinen in Friesland trekken daarom jaarlijks duizenden toeristen uit de grote steden. Ook overdekte tuinen, zoals de Vlindervallei en de tropische tuinen van De Orchideeënhoeve in Luttelgeest (Noordoostpolder, nabij Lemmer) en botanische tuinen als De Kruidhof in Buitenpost (Noordoost Friesland) zijn bronnen van rust en inspiratie.

Het bureau voor toerisme van Fryslân, Friesland Holland, is begonnen met de ontwikkeling van tuinenroutes (de eerste is de Tour du Belvédère rondom Heerenveen en Joure) en voert actie om de provincie nóg fleuriger te maken onder de campagnenaam ‘Florissant Friesland’. In opdracht van de Vereniging van Vaste Planten Kwekers vestigt de groenstichting iVerde onder het motto ‘Perennial Power’ aandacht op de vele toepassingsmogelijkheden van meerjarige planten in tuinen en parken. De eerste zaterdag in mei is voortaan ‘de Dag van de Vaste Plant’. Dan wordt ook Florissant Friesland gehouden, de grootste tuinenroute van Nederland!

Nu voorbereidingen treffen
De Stichting iVerde helpt met gouden tips. Van haar komt onderstaande uitvoerige informatie over borderplanten. September-oktober is een prima tijd om de border (opnieuw) in te planten. Dek de border af met een laag afgevallen blad.

Borderplanten
Met rijkbloeiende vaste planten, heesters, bolgewassen en eenjarigen maakt u een kleurige border die de blikvanger zal zijn in uw tuin. Borderplanten zorgen voor een levendige, steeds veranderende en unieke beplanting waar u van het vroege voorjaar tot ver in de herfst van kunt genieten.

Elke tuinliefhebber heeft graag planten met elegante, kleurige bloemen in de tuin. De prachtige bloemen geuren vaak heerlijk en lokken prachtige vlinders. Deze rijk bloeiende planten komen het mooist uit als ze met andere soorten gecombineerd worden in een border. Het kan om een lange, smalle strook gaan, maar ook om een veel kleiner vak, een uitsparing in de bestrating of gewoon een hoekje van de tuin. De opbouw loopt meestal op van laag naar hoog, zodat alle planten goed te zien zijn. U kunt echter ook kiezen voor een beplanting die overal ongeveer dezelfde hoogte heeft. Of laat in de border enkele hoge solitairen oprijzen uit een lage beplanting.

Vorm en maat van een border
Een klassieke border is een vrij smalle, rechthoekige strook beplanting. Aan de achterzijde afgesloten door een muur of een strak geknipte haag en aan de voorzijde grenzend aan een siergazon. Als er voldoende ruimte is kunt u een dubbele border ontwerpen, met een pad in het midden. De meeste borders zijn rechthoekig, de beplanting kan echter ook begrensd worden door een golvende lijn. Een rond of onregelmatig gevormd vak behoort ook tot de mogelijkheden (eilandborder). Naast de vorm bepalen ook de maten van de border het effect. Een border moet toch wel minstens twee meter diep zijn om een aantal planten achter elkaar te kunnen zetten. Een maximum breedte is er eigenlijk niet, maar klassieke borders zijn meestal tussen drie en vijf meter diep.

Eenjarigen, bollen en struiken in de border
Veel borders worden uitsluitend beplant met vaste planten. Ook de andere groepen tuinplanten kunnen echter met veel succes toegepast worden. Eenjarige planten zorgen voor heel veel kleur, de meeste soorten bloeien vanaf juni tot aan de eerste nachtvorsten. Voor tweejarige planten geldt hetzelfde, de meeste soorten bloeien eerder dan eenjarigen. Bolgewassen kunnen ook heel goed met de vaste planten worden gecombineerd. De vroege bloeiers zoals tulpen zorgen voor extra kleur in het voorjaar, als de vaste planten nog maar net boven de grond komen. Zomerbloeiende bollen, zoals de sieruien, verdienen zeker ook een plekje in de beplanting. Daarnaast zijn struiken prima toe te passen. Rijke bloeiers zoals de bruidsbloem (Deutzia) en natuurlijk rozen zullen veel kleureffect geven.

Mooie combinaties maken
Bij het inplanten kunt u extra rekening houden met mooie combinaties. Door de bloemkleuren en –vormen af te wisselen wordt de beplanting nog sprekender. Geel naast violet valt meer op dan geel naast geel, platte schermbloemen contrasteren beter met aarvormige bloemen dan met andere schermbloemen. Zet bijvoorbeeld lichtgeel duizendblad met platte bloemschermen naast kattenkruid en ridderspoor met violette aarvormige bloemen. Door een aantal soorten, combinaties en kleuren regelmatig te herhalen ontstaat er een geheel.

Een border inplanten
September-oktober is een prima tijd om de border (opnieuw) in te planten. Wilt u de beplanting van de border verbeteren, haal dan het liefst alle pollen eruit. Deel ze in stukken en gebruik ze opnieuw. Als het om een compleet nieuwe beplanting gaat, verwijder dan eerst eventueel onkruid. Als alle planten uit de grond zijn, kan de bodem verbeterd worden met bijvoorbeeld compost en gemengde organische mest. Maak altijd eerst een ontwerp en verdeel de planten volgens het ontwerp over de beschikbare ruimte. In het geval van een grote border is het handig een vierkantenraster over het ontwerp te tekenen en de verdeling in meters in de tuin over te nemen, bijvoorbeeld met bamboestokjes of lijntjes wit zand. Laat de planten in de potjes zitten en verplaats ze net zo lang tot alles mooi verdeeld is. Als er bollen in de border komen te staan, is het handig ze ook te verdelen. Plant nu alles in, waarbij de aarde rond de pollen goed wordt aangedrukt. Maak de wortels van potplanten voor het planten voorzichtig een beetje los. Dek de pas ingeplante border af met een laag afgevallen blad. U kunt een border ook in de periode maart-april inplanten.

Onderhoud
Om een border mooi te houden is er regelmatig onderhoud nodig. Dek de border in het najaar af met een laag afgevallen blad. Zijn er vorstgevoelige planten aanwezig dan kunt u die in een vorstvrije ruimte overwinteren. In maart of april is het tijd voor een grote schoonmaak. Knip alle afgestorven delen van de vaste planten af en hark het blad uit de border. Geef in het voorjaar ook mest. Onkruid moet regelmatig gewied worden, sommige planten hebben steun nodig en veel planten geven een tweede bloei als u ze voor de langste dag terug knipt.

Tips voor sterke en rijk bloeiende vaste planten en heesters
Als u graag een kleurige border wilt maken dan is een zonnige plek belangrijk. Veel mooie borderplanten hebben nu eenmaal veel zon nodig om goed te kunnen groeien en bloeien.
Extra zaken waar u op kunt letten bij de plantenkeuze: winterhardheid, geur, wintersilhouet, vlinderplant, mooie zaaddozen, wintergroen. Maak een mix van voorjaarsbloeiers, zomerbloeiers en herfstbloeiers zodat de border drie seizoenen lang kleur heeft. Geef uw border een thema, zoals bijvoorbeeld een geurende border, een vlinderborder of een beplanting in een bepaalde kleurencombinatie. De juiste plantafstand is belangrijk, elke plant moet zich goed kunnen ontwikkelen. Gemiddeld heeft u 9-16 planten per vierkante meter nodig. Maak groepjes van minstens drie of vijf planten voor een mooie volle border en veel kleureffect.

Kleurrijke borderplanten

Astilbe Arendsii-groep. Diverse kleuren, halfschaduw, bloei juli-september, hoogte 50-75 cm.	Dropplant, Agastache. Wit of violet, volle zon/halfschaduw, bloei juli-september, hoogte 75-100 cm

Zeeuws knoopje, Astrantia major. Wit of roze, volle zon/halfschaduw, bloei juni-augustus, hoogte 50-75 cm	Vlinderstruik, Buddleja davidii. Wit, roze of paars, volle zon/halfschaduw, bloei juli-september, hoogte tot 2 meter

Klokjesbloem, Campanula lactiflora. Volle zon/halfschaduw, violet, bloei juni-augustus, hoogte 130-160 cm.	Ridderspoor, Delphinium. Diverse kleuren, volle zon, bloei juni-augustus, hoogte 130-200 cm

Bruidsbloem, Deutzia elegantissima. Wit of roze, volle zon/halfschaduw, bloei juni, hoogte tot 2 m	Rode zonnehoed, Echinacea purpurea. Diverse kleuren, volle zon, juli-september, hoogte 50-75 cm

Ooievaarsbek, Geranium. Wit, roze of blauw, volle zon/halfshaduw, bloei juni-juli, hoogte 25-75 cm	Daglelie, Hemerocallis. Diverse kleuren, bloei juni-september, hoogte 50-75 cm

Bolhortensia, Hydrangea macrophylla. Wit, roze, blauw, volle zon/halfschaduw, bloei juli-september, hoogte tot 125 cm	Vuurpijl, Kniphofia. Geel, oranje of rood, volle zon, bloei juli-september, hoogte 50-75 cm

Bergamotplant, Monarda. Diverse kleuren, volle zon/halfschaduw, bloei juli-september, hoogte 75-100 cm	Kattenkruid, Nepeta Faassenii-groep. Wit of violet, volle zon/halfschaduw, bloei mei-september, hoogte 25-50 cm

Vlambloem, Phlox Paniculata-groep. Diverse kleuren, volle zon/halfschaduw, bloei juli-augustus, hoogte 139-160 cm	Trosrozen, Rosa. Diverse kleuren, volle zon, bloei juni-oktober, tot 1,5 m hoogte.

Info tuinen- en museumroute Tour du Belvédère en arrangementen:
www.frieslandtravel.com/nl/batavus-e-bike-testarrangement-nr-5-tour-du-belvedere
www.oostfriesland.info/nl/nieuws/attracties/1467-tour-du-belvedere-spannende-ontmoeting-met-contrasten

Info tuinen- en museumroute Markant Friesland Route met botanische tuin De Kruidhof en arrangementen:
www.markantfrieslandroute.nl
www.frieslandtravel.com/nl/fietsen/regio-arrangementen/dokkum-schiermonnikoog-77
www.frieslandtravel.com/nl/fietsen/regio-arrangementen/markant-friesland-tour-noord-zuid
www.frieslandtravel.com/nl/fietsen/regio-arrangementen/markant-friesland-tour-zuid-nationaal-park-de-alde-feanen

Info Stichting iVerde:
www.iverde.org/