Fietstocht van Friesland-reporter Albert Hendriks op 23 oktober 2022
De Greidhoeke — het strakst gemaaide en grootste grasveld van Europa — verrast met kleinigheden
WOMMELS (NL) – Er zijn gebieden in Friesland waar je beter niet kunt fietsen als er veel wind staat of als je een hekel hebt aan regen. Zo’n regio is de Greidhoeke, het grootste en groenste grasveld van Europa, gelegen boven Bolsward, vandaar reikend tot de horizon met de Elfsteden Harlingen, Franeker, Leeuwarden en Sneek. Die bieden beschutting die je wel op je buik kunt schrijven in de Greidhoeke. Maar dit wil je niet missen: slingerende dijken, vredige vaarten, slenken en sloten, grote boerderijen, historische herbergen, gele kerken en kaaspakhuizen.
Greide is Fries voor grasland, weide. Als je ruimdenkend bent staat het ook voor melkveehouderij. Nog doller: kaas. Daar waren de koeienboeren twee eeuwen druk mee, kijk maar eens in het museum It Tsiishûs in Wommels, een voormalig kaaspakhuis. In de streek zie je meer van die kaasopslagen, panden die herkenbaar zijn aan de halfronde ramen op de eerste verdieping, de kaaszolder van kooplieden die kaas van zelfkazende boeren verhandelden. Omstreeks 1900 werden zuivelcoöperaties gemeengoed. Nadien karnden de boeren niet meer zelf boter en maakten ze geen kaas meer. Hun melk werd niet meer op het bedrijf verwerkt — onder andere in de koele kelder onder het woonhuis, in de schaduw van grote bomen — maar ging per boot naar de zuivelfabriek in de buurt. Die fabriekjes zijn in een eeuw tijd allemaal ‘opgelost’ in mega zuivelconcerns als Friesland Campina en A-ware. Wie op het verleden terug wil blikken, een beetje het gevoel van een kaasboer wil krijgen, moet dus naar het museum in Wommels, maar niet nu. Het is in de winter en in het voorjaar gesloten. Dat geeft meteen aan dat er in de weiden boven Boslward buiten de zomer niet veel te beleven is. Het is er totaal anders dan in de Friese Wouden, het oosten van de provincie waar boomwallen en grote bospercelen domineren.