Populair: Elfstedentocht langs historische herbergen
SINT NICOLAASGA (NL) – Friesland telt een flink aantal historische logementen. De gastheren die binnenshuis hedendaags comfort bieden, over minstens vijf tot tien kamers beschikken en een goede keuken hebben, bij voorkeur streekgeoriënteerd, kunnen er een goede boterham verdienen. Want fietsen van oude herberg naar oude herberg en romantisch tafelen in de gelagkamer, salon of serre is in, weet reisorganisatie Friesland Holland Travel Service in Wolvega.
De 7-daagse Elfstedentocht op de fiets langs historische etablissementen is dit jaar één van de meest geboekte Friesland Holland-vakanties. In het rijtje slaap- en eetgelegenheden met de sfeer van weleer staan onder andere Jans van Geeske en Victor Wiendels in Rijs, De Stadsherberg in Franeker van Eelco Bootsma, Het Wapen van IJlst van Evert Schreur, de Abdij van Dokkum van Jurjen Raatjes en de voormalige Friese paardenhouderij, nu hotel De Oorsprong in Sint Nicolaasga, in het Fries Sint Nyk.
Vanessa en Jan Willem Schlösser uit Zeeland ontdekten als watersporters de schoonheid van Friesland en de interesse van toeristen voor de cultuur-historie van deze provincie. Nu runnen ze restaurant-brasserie-terras De Stoeterij en Hotel Gasterij De Oorsprong in de bossen van Sint Nicolaasga tussen de watersportplaatsen Joure en Langweer.
Nieuwe eigenaren in De Oorsprong
De stoeterij uit 1885 met een hotelblok met 33 kamers is sinds mei 2017 in handen van Jan Willem Schlösser (41) en zijn vrouw Vanessa (43). Het paar kwam met drie kinderen van het Zeeuwse Wemeldinge naar adellijke bossen ten zuiden van Joure om beider passies, hotellerie en gastronomie, gestalte te geven. De heer Schlösser was kleinaandeelhouder van en werkzaam bij een bedrijf in LED-verlichting en was daarvoor bijna continu op reis, vooral in het buitenland. Om vaker thuis te zijn besloten hij en zijn vrouw, die de hotelschool in Maastricht heeft doorlopen, een betaalbaar hotel-restaurantbedrijf te exploiteren dat zij met hun enthousiasme en kennis van economie flink zouden kunnen opwaarderen. Als watersporters kenden ze Friesland en zo viel De Oorsprong van Eric Schrauwen en Werner Brouwer uit Joure in het oog. Als de zaken zo goed blijven gaan als ze nu gaan koopt de familie Schlösser restaurant-brasserie De Stoeterij en hotel De Oorsprong op termijn aan. De nieuwe exploitanten moeten nog behoorlijk wat investeren, vooral in het hotelblok. Daar hadden Eric en Sandra Schrauwen al een begin mee gemaakt, maar de Schlössers willen het vernieuwingstempo versnellen omdat bepaalde kamers te gedateerd zijn, ook in technisch opzicht.
De eet- en drinkgelegenheid en het terras zijn al stevig onder handen genomen, uiteraard zonder aantasting van het monumentale. Nieuw is “outdoor cooking”, koken op het terras met de OFYR, een grote kookplaat met meerdere baktemperaturen. Wie vaak bij De Oorsprong komt, zoals ik als brenger en haler van koffers en fietsen voor Friesland Holland-gasten, treft er vaak vaste gasten uit het westen aan en mensen uit de omgeving. Schlösser: “We hebben goede koks in huis: Dennis Dolleman, Jan Brals en Judith Hartlief. Dit is een plek waar ook veel familiefeestjes en vergaderingen worden gehouden. De Oorsprong is een unieke groene locatie in een merenrijke omgeving met de zeer bezienswaardige watersportplaatsen, Langweer, Sneek en Joure op fietsafstand. Hier pauzeren heel veel fietsers en wandelaars.”
Friese paard van de ondergang gered in Sint Nicolaasga
De geschiedenis van De Oorsprong in de buurtschap Huis ter Heide (Sint Nicolaasga) gaat terug naar de 19de eeuw, het jaar 1880. Twee families, Van Eysinga en Vegelin van Claerbergen, zagen met lede ogen aan dat het Friese Paard met uitsterven werd bedreigd. In overleg met de heer L. Broekema, toenmalig directeur van de Landbouwschool in Wageningen, werd een fokprogramma opgezet om het ras voor de toekomst te behouden, maar ook de basis gelegd voor een moderne wijze van stalling met veel licht en lucht. Dat leidde in 1885 tot de bouw van De Oorpsrong voor een bedrag van 20.653 gulden, in die tijd een heel kapitaal. Het hoofdgebouw had in het midden een stalling voor de koetsen (de huidige entree en de receptie) en aan weerszijden een woning als vakantieverblijf voor beide eigenaren (de huidige koetszaal en het restaurant). Aan beide kanten werd een 25 meter lange vleugel aangebouwd, met daarin de stallen en de stalmeesterswoning. De oostelijke vleugel is nog in in authentieke staat en in gebruik. In de hoogtijdagen van de stoeterij (1890-1910) stonden er meer dan 60 paarden, waaronder Friese paarden maar ook Oldenburgers en paarden van “gekruist ras”. Dat de stoeterij succesvol was bleek ook uit het prijzengeld in deze periode, waarin de Friese paarden als harddravers op diverse wedstrijden uitkwamen. Tussen 1894 en 1905 werd op die manier ruim 11.000 gulden gewonnen.
In 1906 hield mede-oprichter Jhr. A. Vegelin van Claerbergen de stoeterij voor gezien. De adellijke familie Van Eysinga zette de stoeterij alleen voort tot de dood de andere oprichter, Jhr.Mr. C. van Eysinga in 1930. Hij stak in de periode 1880-1886 het meeste geld en de meeste energie in de stoeterij, vooral in de gebouwen, omdat hij ‘s zomers op het nabijgelegen ‘Boschoord’ woonde.
De oprichters wisselden in het begin van de 19-de eeuw geregeld schriftelijk van gedachten over het verbeteren van het Friese paard — om het wereldwijd unieke ras in stand te kunnen houden — met de toenmalige directeur van de Landbouwschool in Wageningen, de heer L.Broekema. De heer Van Eysinga stond op het standpunt dat verbetering in eigen ras moest worden gezocht, er maatregelen moesten worden genomen op het gebied van de fokkerij, om zo de bekende goede eigenschappen te behouden en zelfs te versterken. De bekendste hengsten van de Oorsprong waren Regent (32) en diens zoon Alva 113 (preferent). Regent (geboren 1883) werd als succesvolle draver in 1893 aangekocht en stond ter dekking voor honderden merries. Van Eysinga beschouwde Alva als het hoogtepunt van de fokkerij. De zeer sierlijke hengst overleed in 1915, waarna van Eysinga in het register van de stoeterij verzuchtte : “hiermede is van de stoeterij de kroon afgenomen”.
In totaal hebben er 172 Friese paarden gestaan, 61 Oldenburgers en 88 paarden van andere rassen. De stoeterij is nooit een lucratief bedrijf geweest, verklapte een nazaat van oprichter Van Eysinga.
Wereldwijd beroemd icoon
Friese paarden zijn wereldwijd bekende iconen, representatieve symbolen van de provincie Fryslân. De Koninklijke Vereniging ‘Het Friesch Paarden-Stamboek’ (KFPS) in Drachten is het oudste paardenstamboek in Nederland en beheert de belangen van het Friese paard. Het KFPS verwezenlijkt dit middels nauwgezette registratie van Friese paarden, sinds haar oprichting in 1879. Daarnaast voert het KFPS een fokprogramma om de unieke eigenschappen van het Friese paard —vorstelijke uitstraling, zeer betrouwbaar en lief — te behouden en nog verder te verfijnen.
Het KFPS is een internationaal stamboek met ruim 12.000 leden, waarvan zich bijna de helft in het buitenland bevindt. Het KFPS heeft leden in meer dan 50 landen terwijl het Friese paard in alle werelddelen voorkomt en inmiddels vertegenwoordigd is in meer dan 70 landen. De registratie van de buitenlandse paarden vindt, via locale aan het KFPS gelieerde verenigingen, plaats bij het KFPS in Drachten. Friese paarden in binnen- en buitenland worden, volgens KFPS-normen, door het KFPS opgeleide juryleden gekeurd.
De belangstelling voor het Friese paard is de afgelopen decennia enorm gegroeid tot een populatie van 70.000 geregistreerde paarden. Steeds meer paardenliefhebbers raken geïmponeerd door haar onderscheidende uitstraling, haar geschiktheid voor recreatief en sportief rijden en haar vriendelijke karakter.
600 Jaar
Het Friese paard is het enige inlandse paardenras van Nederland. Al in de 13e eeuw was het Friese type bekend. Door een consequent fokbeleid vertoont het Friese paard zoals we dat nu kennen, nog steeds de specifieke raseigenschappen en daardoor overeenkomsten met zijn verre voorouders. Kenmerkend voor de zwarte parels zijn het front, royale behang, zwarte kleur en ruime, krachtige, verheven gangen. De harmonieuze bouw en het edele hoofd, geplaatst op een lichtgebogen hals, volmaken de luxe en fiere verschijning. Het vriendelijke karakter is de sleutel tot een fijn gebruikspaard.
Veelzijdig
Halverwege vorige eeuw werd het Friese paard voornamelijk gebruikt als trekpaard op de boerenbedrijven. Tegenwoordig worden ze gehouden voor recreatie, fokkerij en sport, vaak ook in combinatie met elkaar. Voornamelijk de dressuursport is zeer populair maar ook zeker in de men- en tuigsport is het Friese paard te vinden. Tussen gebruiksdoel en exterieur bestaat een nauw verband.
Het paard dat werd gebruikt voor de landbouw was kortbeniger en compacter, met een onderstandig voorbeen en een brede borst. Met deze brede borst kon het paard zich beter “in het tuig” werpen en zo meer trekkracht ontwikkelen. Deze exterieurkenmerken zijn tegenwoordig minder functioneel voor het rij-, tuig- of menpaard. Het zwaardere en kortbenige type komt nog wel voor omdat dit type jarenlang zo gefokt is en het meerdere generaties vergt voordat dit uit het ras verdwijnt.
Bron van informatie over het Friese paard:
www.kfps.nl
Elfstedentocht langs historische logementen:
http://frieslandtravel.com/nl/fietsen/elfstedentocht-arrangementen/elfstedentocht-op-toerfiets/elfstedenarrangement-langs-historische-logementen
Buitenkoken bij De Oorsprong:
www.ofyr.nl
www.hoteldeoorsprong.nl
Toeristische informatie over Sint Nicolaasga, Langweer en Joure:
www.joure-touristinformation.nl
Vakantiebestemming Friesland:
www.provinciefriesland.frl
www.boatcharterholland.nl
400 Friesland vakanties:
www.frieslandtravel.com
Friesland 20 augustus op Duitse televisie (publieke omroep NDR):
https://www.frieslandholland.nl/ndr-landpartie-anderhalf-uur-durende-uitzending-vakantieland-friesland/
Vakantiebestemming Friesland:
www.provinciefriesland.frl
Gratis abonnement op Fries Nieuws:
www.friesnieuws.nl/aanmelden-nieuwsbrief
Hotel De Oorsprong ligt verscholen in de adellijke bossen van Sint Nicolaasga.
De koks aan het werk: Dennis Dolleman en leerling Judith Hartlief. Kok Jan Brals was er even niet.
De Oorsprong speelde een grote rol in het bewaren van het eeuwenoude Friese paard en de daarmee samenhangende cultuur.
