Gaasterland trekt ook veel toeristen in de herfst en winter
RIJS (NL) – Met Appelscha en Oranjewoud is Gaasterland één van de oudste vakantie- en schoolreisbestemmingen in de Friese bossen. Het golvende landschap van Gaasterland is een grondmorene, een mengsel van klei, leem, zand en grote keien uit Scandinavië. Een honderden meters dikke gletsjer smeerde die bagger 200.000 tot 120.000 jaar geleden uit over Noord-Nederland.
Fietsen en wandelen in heuvelachtig Gaasterland op een mooie herfstdag, zondag 8 oktober 2017. Fotografie: © Albert Hendriks Friesland Holland News.
Gaasterland, de gemiddeld tien meter hoge bult tussen Lemmer en Stavoren, is in feite een door ijs opgestuwde wal met veel fijn vermalen gesteente uit rotsformaties in Zweden en Finland. In die landen waren ooit hoge bergen, net als de Alpen en de Pyreneeën, samengesteld uit gesteente dat ongeveer twee miljard jaar geleden onder hoge temperatuur en druk uit het midden van de aarde naar buiten werd geperst. Weer, wind en ijs vlakten die bergen af tot hoge heuvels. Grote delen van Zweden en Finland zijn bedekt met los morenemateriaal uit de laatste ijstijd, waaronder miljoenen zwerfkeien. Die tref je ook in de ondergrond van Zuid-Friesland aan, onder andere in de vaak harde bodem van de Friese meren tussen Sneek en Stavoren.
Keileem redde Gaasterland van ondergang
De op de route Scandinavië-Friesland verpulverde keien zijn verworden tot taai, niet water doorlatend leem, de meters dikke toplaag van Gaasterland. Vanwege de slechte waterdoorlatendheid een perfecte zeewering dus, reden waarom Gaasterland, Koudum, Warns met het Reaklif (Rode Klif, monument ‘leaver dea as slaef/liever dood dan slaaf’ als herinnering aan de veldslag tussen graaf Willem IV van Holland en de Friezen op 26 september 1345), Urk, Schokland en de Havelterberg duizenden jaren lang het hoofd boven water konden houden.
Voor de in 1932 gereedgekomen Afsluitdijk (zoute Zuiderzee werd zoet IJsselmeer) werd veel keileem gebruikt. De aaneengesloten meren Morra, Fluezen en Hegemer Mar, een lange door ijs in het Friese landschap gekerfde gleuf, vormen samen een met water volgelopen gletsjerdal. Dat kun je heel mooi zien vanaf het hooggelegen terras van hotel-restaurant Galamadammen bij Koudum dat precies bij een nauwte tussen de Morra en de Fluezen ligt. Nu bevaren inwoners van Fryslân en toeristen het “bergmeer” en wandelen en toeren ze over de “bergen” van Gaasterland en omgeving, zoals zondag 8 oktober 2017.
Het hoogste punt van het Gaasterlandse landschap is 12,70 meter boven NAP ten zuidwesten van Oudemirdum, aan de rand van het Jolderenbos. Daar staat de 14,30 meter hoge luchtwachttoren 6H3, gebouwd in 1953 ten tijde van de Koude Oorlog, om vijandelijke toestellen te kunnen waarnemen die onder de radar zouden kunnen vliegen of zweven.
Rijsterbos/Rysterbosk:
www.itfryskegea.nl/Natuurgebied/Rysterbosk/
www.gaasterland-touristinformation.nl/nl/
Keileem/grondmorene:
http://www.geologievannederland.nl/landschap/landschapsvormen/grondmorene
Vakantiebestemming Friesland:
www.provinciefriesland.frl
Boot huren:
www.boatcharterholland.nl
www.frieslandholland.nl
Vakantiearrangementen:
www.frieslandtravel.com
(de reisorganisatie van Friesland Holland, het bureau voor toerisme van Fryslân)
www.frieslandfietsvakanties.com
Gratis abonnement op Fries Nieuws:
www.friesnieuws.nl/aanmelden-nieuwsbrief